.png){kind=small}
Grote, donkere ogen kijken onze richting uit wanneer we met ons minibusje de speelplaats van de school oprijden. Het is een bijzondere dag, want vandaag worden hun ogen getest en krijgen ze – indien nodig – een bril. Gratis.
Eyes for the World
Voor een autorit of een avondje tv-kijken grijpen wij al snel naar onze bril. Wanneer we gaan sporten, dragen we lenzen, dat is wel zo gemakkelijk. Maar wat voor ons zo vanzelfsprekend is, is dat in andere landen niet. Zestig miljoen jongeren en kinderen wereldwijd hebben geen toegang tot oogcorrecties en gaan slechtziend door het leven. Maar liefst honderd miljoen volwassenen lijden aan bijziendheid, een afwijking die gemakkelijk verholpen kan worden met een bril.
Eyes for the World, een non-profit organisatie opgericht door optometrist Koen Van Pottelbergh, zet zich in voor slechtziende mensen in kansarme gebieden. Zij worden voorzien van een bril waarbij ze zelf de sterkte van de lens kunnen instellen. Een uniek en duurzaam concept met positieve gevolgen op korte en lange termijn. Zo behalen jongeren betere resultaten op school, krijgen ze meer zelfvertrouwen en krijgen ze makkelijker hobby’s of gaan ze sport uitoefenen. Ook volwassenen plukken er de vruchten van; ze hebben immers meer mogelijkheden op vlak van werk en dagelijkse sociale contacten worden aangenamer.
Madagaskar: wie, wat, waar?
Madagaskar is het op drie na grootste eiland ter wereld en maar liefst acht keer zo groot als Nederland en België samen. Door de geïsoleerde ligging in de Indische Oceaan ten oosten van Afrika, heeft zich een unieke fauna en flora ontwikkeld met dieren- en plantensoorten die nergens anders ter wereld voorkomen. De bekendste dierengroep is wellicht de familie van de lemuren, de halfapen die een hoofdrol kregen in de populaire animatiefilm Madagaskar.
Ondanks zijn natuurlijke rijkdommen is Madagaskar nog niet erg geliefd bij toeristen. Vliegtickets naar de hoofdstad Antananarivo kosten algauw negenhonderd euro en reizen in het land zelf is niet altijd gemakkelijk. Alleen de nationale wegen en belangrijke aftakkingen zijn geasfalteerd en in redelijke staat; alle andere wegen zijn onverhard en enkel berijdbaar door 4x4-wagens. Binnenlandse vluchten zijn prijzig, maar vaak de beste optie om lange afstanden te overbruggen.
Ook op vlak van veiligheid scheert Madagaskar geen hoge toppen. Er is erg veel armoede en in grote steden kom je beter niet meer uit je hotel na zonsondergang. Toch spreekt Madagaskar bij velen tot de verbeelding, net omwille van dat unieke karakter. En dat is precies wat mij overtuigde om het land te bezoeken.
Welkom in Tana
Tijdens het achteloos scrollen op Facebook zag ik een oproep voor vrijwilligers om last-minute mee op missie te gaan naar Madagaskar. Ping! Mijn interesse was gewekt en drie weken later zat ik al op een vliegtuig richting Tana, een liefkozende afkorting voor de hoofdstad Antananarivo.
Wát een stad. Zoveel drukte en bedrijvigheid. Van mensen die zich haastig een weg banen tussen de straatverkopers door, auto’s die onophoudelijk toeteren en kruispunten die hopeloos geblokkeerd zijn.
De ochtend na onze aankomst verlaten we ons hotel dat gelegen is in een rustigere, meer welvarende wijk. Buiten aan de deur staan twee jonge moeders te bedelen om geld. Hun kinderen lijken nooit iets anders gekend te hebben, zo spontaan en schijnbaar onbewust steken ze hun kleine handjes uit terwijl ze smeken om een aalmoes.
Wanneer we aankomen bij het eerste schooltje, op meer dan een half uur rijden van het centrum van Antananarivo, krijgen we veel nieuwsgierige blikken. De netjes aangeklede leerlingen staan al een tijdje te wachten op de speelplaats. Bij de aanblik van onze bleke gezichten klinkt er gegiechel en gefluister. De dames van Agora Club Madagaskar en België begroeten elkaar hartelijk; zij hebben met hun internationale service club gezorgd voor financiële steun voor enkele projecten van Eyes for the World. Dankzij hun sponsoring kunnen wij maar liefst vijfhonderd brillen verdelen.
Terwijl een leerkracht oproept tot orde, worden we officieel welkom geheten en beginnen de kinderen luidkeels en enthousiast te zingen. Het is duidelijk dat ze dit goed voorbereid hebben en hoewel we er niets van verstaan, kijken we lichtjes overdonderd en dankbaar toe.
Oog in oog
Na het welkomstlied worden de kinderen weggeleid naar hun klaslokaal. Voor ons, de vrijwilligers, is het nu echt menens. We krijgen uitleg over hoe we de oogtest moeten afnemen, hoe we de brilletjes kunnen instellen en wanneer een kind doorverwezen moet worden naar Koen en de Malagassische oogarts. Een doorverwijzing is nodig als een kind niet goed ziet en toch niet geholpen lijkt te zijn met een bril, of als er andere merkbare oogproblemen zijn.
De jongste kinderen zijn als eerste aan beurt. Een beetje onwennig en verlegen komt een klein meisje naast me zitten. Ze knikt gedwee wanneer de leerkracht haar kordaat uitlegt hoe de test werkt en enkele minuten later ben ik al in de weer met een brilletje. Het meisje schenkt me haar mooiste glimlach wanneer ze merkt dat ze de oogtest wél perfect kan afleggen met haar bril op.
Naarmate de dag vordert, komen er meer en meer nieuwsgierigen uit de omgeving van de school een kijkje nemen tot het een waar dorpsgebeuren wordt: moeders met baby’s, niet-schoolgaande kinderen, bejaarden en ook de leerkrachten zelf willen maar al te graag hun eigen ogen onderwerpen aan een test.
Na verschillende scholen en een weeshuis in de ruime omgeving van Tana bezoeken we ook nog enkele vissersdorpen in het oosten van Madagaskar. De voorzieningen op vlak van onderwijs zijn er erg beperkt en het leven op zich biedt weinig comfort. Toch worden we opnieuw met open armen ontvangen. Kinderen zijn druk in de weer met het opruimen van afval; in ruil daarvoor krijgen ze een herbruikbaar waterflesje en dat blijkt een schot in de roos. Drummend en duwend vormen ze een rij om hun eigen flesje te bemachtigen. Plezier alom en lachende gezichten overal!
Vrijwilligerswerk met impact
De woorden 'vrijwilligerswerk' en 'voluntourism' kregen de afgelopen jaren een ietwat wrange naklank, onder andere door verhalen over weeshuizen die kinderen bewust weghalen bij hun ouders om toeristen vol goede bedoelingen te lokken. Hoewel ik me daar ten tijde van mijn eigen project nog niet bewust van was, ben ik wel omzichtig te werk gegaan bij het zoeken van een organisatie die doet wat ik wilde doen: concrete acties met een positieve impact.
En of die impact er is: een jongen die plots wél het krijtbord kan lezen, een meisje dat letterlijk bijna geen hand voor ogen zag en nu veilig naar school kan wandelen, een man die eindelijk weer van nabij kan lezen. De levenskwaliteit van maar liefst vijfhonderd kinderen en volwassenen is aanzienlijk verbeterd, simpelweg door het dragen van een corrigerende bril. Als hun zicht verslechtert, kan de bril worden aangepast aan hun noden.
Natuurlijk worstelen mensen in Madagaskar met zoveel meer problemen dan enkel slecht zicht. Natuurlijk zijn er nog miljoenen mensen die nog steeds niet goed zien. Natuurlijk kan je tientallen redenen bedenken die je weerhouden om ook maar iets te doen. Maar elke stap in de goede richting is er één, hoe klein ook.
Comments