Dolfijnen spotten in Tenerife, het eerste walvissenerfgoed van Europa

Story for Travel Diaries about ethical whale and dolphin watching in Tenerife, Europe's first Whale Heritage Site (in Dutch)

Met zijn 3700 meter hoge vulkaan, mooie stranden in het zuiden en groene bergen in het noorden, is Tenerife een fantastische bestemming voor natuurliefhebbers. De omringende Atlantische Oceaan herbergt een indrukwekkend scala aan marien leven; dolfijnen en walvissen kunnen er het hele jaar door gezien worden. Tenerife koestert dit leven en tracht het te beschermen. Hoe precies? Dat heb ik ontdekt tijdens een spectaculaire whalewatching trip.

“Ana! Cerveza? Cerveza o agua?” – “Cerveza por favor!”

Er heerst een uitgelaten sfeer aan boord nadat we de tientallen vrolijke dolfijnen achter ons laten. Kapitein Carlos kan met zijn 25 jaar ervaring de intelligente, speelse dieren goed lezen. Minutenlang surften ze op de deining die onze boot, Lady Elsie, veroorzaakte. Aan weerszijden zwommen ze, de Atlantisch gevlekte dolfijnen, hevig door elkaar om zich vervolgens in de richting van de boeg te torpederen, waar ze golf na golf de klap van het schip op het water ei zo na leken te ontwijken.

We heffen onze biertjes in de lucht en klinken op deze mooie dag alsof hij al voorbij is: “Salut!”. De onuitputtelijke energie van de dolfijnen heeft de tijd in een stroomversnelling gebracht, maar in realiteit zijn we nog maar één uur aan het varen. Ik keuvel met mijn medepassagiers, een koppel Belgen, een koppel Fransen en een Spaans meisje, over wat ons naar Tenerife bracht, wat we zoal hebben gedaan en wat de verdere plannen nog zijn. Flo en Alex zuchtten dat ze de dag nadien teruggaan naar Frankijk en dat ze als afsluiter van hun verblijf op Tenerife wilden gaan varen met Maritima Alcantido, de whalewatching organisatie die men hen had aangeraden.

Walvistoerisme in een ecologisch jasje

Carlos tikt met zijn vingernagel tegen het lege, glazen bierflesje dat ik hem overhandig: “Dat is één van de afspraken hier aan boord: we gebruiken geen plastic”. Vervolgens wijst hij naar de badge die aan een koord rond zijn hals hangt, hij toont zijn foto en kwalificatie en gaat verder: “Ook dit is erg belangrijk, je moet de juiste papieren hebben om whalewatching te mogen aanbieden. Als je die niet hebt, ben je illegaal bezig. Veiligheid staat altijd op de eerste plaats en we proberen steeds in gesprek te gaan met de passagiers. We vertellen welke dolfijn- en walvissoorten hier wonen en passeren, hoe ze leven, wat ze eten, enzovoort. Niet iedereen luistert naar de informatie die we geven. Sommigen hebben daar gewoon geen behoefte aan, dat merk je snel.”

De mariene locals van Tenerife

Vanmiddag heeft kapitein Carlos geluk, zijn zes passagiers zijn maar wat benieuwd naar de wezens die amper een kwartier na het verlaten van de haven in Los Gigantes aan de horizon verschijnen. We naderen ze langszij zodat de boot het pad van de dieren volgt. De donkere kleur doet denken aan orka’s, maar hun uitgesproken bolle hoofd verraadt onmiddellijk dat ze grienden zijn. “Ze leven in deze wateren”, steekt hij spontaan van wal, “en de grootte van deze populatie is vrij uniek in de wereld. Ze kunnen tot duizend meter diep duiken en eten voornamelijk inktvissen.” Hij legt ons het uiterlijke verschil uit tussen de mannetjes en de vrouwtjes en wijst dan met kinderlijk enthousiasme naar een moeder met een kalf. We richten onze aandacht, camera’s en smartphones daar waarnaar Carlos wijst en kijken gebiologeerd toe.

Dan kondigt Carlos aan dat het tijd is om de dolfijnen achter te laten, “en”, voegt hij er meteen aan toe, “om op zoek te gaan naar anderen. Op één uur tijd hebben we twee verschillende soorten gezien, laat ons nog een derde spotten”. Het universum staat aan zijn zijde, niet veel later zien we in de verte nog een school dolfijnen opduiken. We nemen de brochure erbij en concluderen dat het om de gewone dolfijn gaat. Die naam heeft hij te danken aan het gegeven dat hij te vinden is in een groot aantal zeeën en oceanen over heel de wereld. Met een lengte tot 2,5 meter en een snelheid tot 45 kilometer per uur, is het een vinnig beestje. Hoewel deze groep uit beduidend minder individuen bestaat, barst het surf- en springfestijn weer los.

We zetten koers richting een kleine baai ter hoogte van Masca, bekend omwille van de diepe kloof, om daar zelf het heerlijk frisse water in te duiken. Ik verstar wanneer Flo luidkeels roept: “Whooaah stop! There’s a whale!”. Als maniakken met nood aan nog een shot adrenaline schuimen we het wateroppervlak af met onze ogen, op zoek naar het gigantische beest dat niemand had verwacht. Een exclusief afscheidscadeau voor Flo, zo blijkt, en opnieuw wordt de brochure tevoorschijn gehaald. Het was een potvis. De joekel die maar liefst 2000 meter diep kan duiken en die zijn illustere imago te danken heeft aan de veelgelezen roman Moby Dick uit de 19e eeuw.

De teller gaat nog eentje omhoog wanneer we op de terugweg een solitaire tuimelaar zien. Dat brengt het totaal van deze drie uur durende tocht op vier verschillende soorten dolfijnen, plus één walvis voor Flo.

De namiddagzon straalt haar deugddoende warmte af op onze afgekoelde lijven terwijl aan bakboordzijde loodrechte kliffen tot wel 600 meter hoog uit de zee rijzen; Los Gigantes hebben hun naam niet gestolen. Visarenden bouwen er nesten in deze tijd van het jaar en alle schepen moeten dan op 250 meter van de klif vandaan blijven. Aan stuurboordzijde zien we in de verte het kleinere Canarische eiland La Gomera. Onvermijdelijk vraag ik me af hoe diep de oceaan tussen beide eilanden is, hoeveel uitbundig marien leven ze herbergt waarvan wij slechts een fractie zien aan het oppervlak. Wetende dat dit een veilig stukje oceaan is, neem ik vrede met de onwetendheid.

Het erfgoed van Tenerife

De zee tussen Tenerife en La Gomera, het Teno-Rasca zeegebied, draagt sinds enkele maanden de fiere titel van Whale Heritage Site. Naast Hervey Bay in Australië en The Bluff in Zuid-Afrika geeft de World Cetacean Alliance, een internationale organisatie voor de bescherming van het mariene milieu, dit label aan de zuidwestkust van Tenerife. Daarmee wordt aangegeven dat toeristen er op een verantwoorde en respectvolle manier walvissen en dolfijnen in hun natuurlijke habitat kunnen bekijken. Het is ook een onderscheiding voor de unieke populatie grienden en de dolfijnen die er hun thuis hebben, en de vele soorten walvisachtigen die de plek aandoen tijdens hun migratietocht. Tot slot hebben ook andere initiatieven van Tenerife voor de bescherming van de mariene ecosystemen bijgedragen aan de erkenning van het Teno-Rasca zeegebied als walvissenerfgoed. Het is dát erfgoed, die erkenning, die mij naar Tenerife bracht.